Gdyby Nina wiedziała – Dawid Grosman

„Gdyby Nina wiedziała” to opowieść o kobietach jednocześnie niezależnych i skrzywdzonych. Tematem książki jest skomplikowana więź matki i córki. Główną narratorką jest dorosła Gili, córka Niny i wnuczka Wery. W dużej mierze to historia Wery i dokonywane przez nią życiowe wybory ukształtowały trudne relacje w rodzinie, a szczególnie te przebiegające w kolejnych pokoleniach na linii matka – córka, a więc: Wera – Nina i Nina – Gili.

Wera działając w opozycji w komunistycznej Jugosławii pod rządami Tity, w imię miłości podjęła decyzję, która spowodowała, że Nina, jej córka, nie do końca znająca przeszłość matki, od zawsze czuła się przez nią odtrącana. Czy gdyby Nina wiedziała wcześniej przez co przeszła jej matka, i jakie powody nią kierowały, byłoby jej łatwiej i zupełnie inaczej ułożyłaby swoje życie?

Rodzina wyrusza w podróż do miejsca, które niegdyś zadecydowało o przyszłości kobiet. Wyprawa na Goli Otok, miejsce kaźni więźniów politycznych reżimu Tity, ma służyć przepracowaniu traum i pomóc w odbudowaniu relacji.

Na początku trzeba złapać rytm nielinearnej narracji Grosmana. Przyzwyczaić się do rwanej konstrukcji fabuły, która jednak jest przemyślana, nie ma w tym chaosu. Autor ma tendencje do dygresji, prowadzenia opowieści symultanicznie przez każdego z bohaterów. Powieść może wydawać się szorstka, ale w przejmujący sposób opowiada o relacjach i emocjach. Uwielbiam taką prozę – wysublimowaną, głęboką, szlachetną. Bezkompromisowo, ale pięknie obrazującą rodzinne więzy.

Najbliższą postacią była dla mnie Wera. „Nie ma ludzi zwyczajnych” mówiła, każdy ma swoją historię, wystarczy, że będziemy otwarci, aby jej wysłuchać. Charyzmatyczna, mądra kobieta, która nie uciekała od odpowiedzialności i konsekwencji podjętych przez siebie decyzji. Wera, która już jako dorosła i doświadczona kobieta, potrafiła zgromadzić wokół siebie wielopokoleniową, kochającą się rodzinę. Oprócz jednej osoby. Swojej córki Niny.

Czy podróż na Goli Otok coś zmieni?

Zapisane cytaty:

„Niektórym nasionom wystarczy garstka ziemi, by wykiełkowały.”

„Co sprawia, że dwoje ludzi zostaje parą? Jakaś iskra? Więź? Poczucie przynależności?”